Αρθρογραφία
Λίγα Λόγια Για Τον Νόμο (Κατσέλη) 3869/2010
0ι πολιτικές που εφαρμόστηκαν τα προηγούμενα χρόνια κατέστησαν επιτακτική τη δημιουργία μιας νομοθετικής ομπρέλας, ώστε, έστω και την τελευταία στιγμή, να δώσουν μια “δεύτερη ευκαιρία” στους ιδιώτες να ρυθμίσουν τα χρέη τους. Αυτό το νομοθετικό δημιούργημα, ο Νόμος 3869/2010 ή αλλιώς και γνωστός ως Νόμος Κατσέλη, θεσπίστηκε ακριβώς για την αντιμετώπιση των έκτακτων οικονομικών αναγκών, ως απότοκο της κρίσης. Πολλές, βέβαια, φορές έχει χαρακτηριστεί ως εμβαλωματικό ελλιγμό που δεν επιλύει ουσιαστικά τα προβλήματα, απλώς τα μεταθέτει, ιδίως αν λάβουμε υπόψη μας τον προσδιορισμό των δικασίμων για μετά το 2020, γεγονός που ενσαρκώνει την έννοια της φράσης “στέλνω το ζήτημα στις ρωμαϊκές καλλένδες”.
Εντούτοις, κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει την ανακούφιση, έστω και αυτή την πρόσκαιρη , που προσφέρει στους πολίτες. Έτσι λοιπόν, εγείρονται κάποια ερωτήματα σχετικά με αυτή τη νομοθετική ρύθμιση, όπως:
• Έχουν όμως όλοι δικαιώμα να υπαχθούν σε αυτή την προνομιακή διευθέτηση των χρεών;
Ο συγκεκριμένος νόμος απευθύνεται στα φυσικά πρόσωπα,καταναλωτές, επαγγελματίες, δηλαδή στα άτομα, που δεν είναι έμποροι, δεν ασκούν εμπορική δραστηριότητα και έχουν αποδεδειγμένα μόνιμη αδυναμία να εξυπηρετήσουν τα χρέη τους, ιδίως αν αυτά είναι άνεργοι, έχουν σοβαρά προβλήματα υγείας, ή το εισόδημα τους δεν επαρκεί.
• Ποιά χρέη αφορά αυτή η ρύθμιση;
Η ρύθμιση αφορά όλες τις ληξιπρόθεσμες και ενήμερες οφειλές, όπως για παράδειγμα οφειλές από όλους τους τύπους στεγαστικών και καταναλωτικών δανείων, από πιστωτικές κάρτες, κλπ. Ωστόσο, δεν καλύπτει διοικητικά πρόστιμα και εν γένει χρέη προς το Δημόσιο, εισφορές σε οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης, χρηματικές ποινές, οφειλές που προέρχονται από αδικοπραξία, και φυσικά όπως προαναφέρθηκε εξαιρούνται οι οφειλές από εμπορικές συναλλαγες.
• Ποιά είναι τα στάδια αυτής της διαδικασίας;
Τα στάδια που προβλέπονται είναι τέσσερα και θα αναφερθούν ακροθιγώς:
1. Το πρώτο που πρέπει υποχρεωτικά να επιχειρηθεί είναι ο εξωδικαστικός συμβιβασμός. Ειδικότερα, προβλέπεται μια απόπειρα να ρυθμιστούν οι οφειλές μεταξύ του οφειλέτη και του δανειστή, η οποία θα αποδεικνύεται με βεβαίωση του φορέα που την έχει αναλάβει. Τον εξωδικαστικό συμβιβασμό μπορούν να αναλάβουν δικηγόροι, ο Συνήγορος του Καταναλωτή, οι καταναλωτικές οργανώσεις, κ.α.
2. Δεδομένου ότι συμβιβασμός ήταν αδύνατο να επιτευχθεί, ακολουθεί η αίτηση στο Ειρηνοδικείο. Η αίτηση αυτή περιλαμβάνει μια καταγραφή της κατάστασης της περιουσίας και εισοδημάτων του οφειλέτη και του συζύγου του, της κατάστασης των απαιτήσεων των πιστωτών, καθώς και ένα σχέδιο που προτείνεται για τη διευθέτηση των οφειλών.
3. Κατόπιν της αιτήσεως, έπεται η προσπάθεια συμβιβασμού ενώπιον Ειρηνοδικείου, ο οποίος δύναται να επιτευχθεί με συμφωνία των πιστωτών, ακόμα και αν δεν συμφωνούν όλοι οι πιστωτές, για απαιτήσεις που ξεπερνούν το 51% των οφειλών.
4. Τέλος, απομένει η δικαστική ρύθμιση οφειλών. Το δικαστήριο μετά τον έλεγχο, εφόσον κρίνει ότι δεν επαρκούν τα περιουσιακά στοιχεία και τα εισοδήματα του οφειλέτη για την αποπληρωμή των χρεών, προχωρά στη ρύθμιση των οφειλών. Έτσι, ο οφειλέτης αναλαμβάνει την υποχρέωση κάθε μήνα επί τέσσερα χρόνια να καταβάλει στους δανειστές του ένα μέρος από το εισόδημα του, το ύψος του οποίου καθορίζεται βέβαια βάσει των πόρων του, τη δυνατότητα συνεισφοράς του συζύγου, τις βιοτικές ανάγκες αυτού, καθώς και των προστατευόμενων μελών της οικογένειάς του.
• Και αν ο οφειλέτης μπορεί να καλύψει ελάχιστα ή καθόλου τις μηνιαίες καταβολές;
Τότε το δικαστήριο ορίζει τη χαμηλότερη δυνατή μηνιαία δόση ανάλογα με τις συνθήκες, ενώ μπορεί ακόμα να απαλλάξει το οφειλέτη και για ένα μέρος του χρέους, αν κρίνει ότι είναι μαδύνατη η αποπληρωμή του. Βέβαια, μετά το πέρας των μηνών επανεξετάζει την κατάσταση του οφειλέτη και δύναται να αναπροσαρμόσει το ύψος των δόσεων ανάλογα με τα νέα δεδομένα.
Αυτό που είναι εξίσου σημαντικό και οφείλεται να σημειωθεί είναι η δυνατότητα που παρέχει συνδυαστικά ο Νόμος 3842/2010, αναφορικά με την προστασία της κύριας κατοικίας του οφειλέτη. Κατά συνέπεια, με αυτές τις δύο νομοθετικές παρεμβάσεις έχει γίνει μια προσπάθεια να προστατευθούν τα αναφαίρετα συνταγματικά δικαιώματα των πολιτών της διαγωγής μιας αξιοπρεπούς ζωής και της ιδιοκτησίας, με την αντίστοιχη, ωστόσο, εξασφάλιση της ικανοποίσης των δανειστών. Πρόκειται για μια λεπτή ισορροπία που στην πράξη δύσκολα επιτυγχάνεται, ωστόσο κανείς δεν αμφισβητεί ότι είναι μία “κάποια λύσις”.
Επίσης, άκρως ενδιαφέρουσα προβάλλεται και η σκέψη, ορμώμενη από αυτούς τους νόμους, για τροποποίηση του πτωχευτικου κωδικα, ώστε να ρυθμίζονται παγίως και επισταμένως οι περιπτώσεις των φυσικών προσώπων, και όχι μόνο των νομικών ή αυτών που ασκούν εμπορική δραστηριότητα.
Τέλος, σχετικά με την επικαιρότητα, λόγω της μεταβολής της πολιτικής κατάστασης με την εκλογή της νέας κυβέρνησης, δύσκολα κανείς μπορεί να αναφερθεί με βεβαιότητα στην εξέλιξη των πραγμάτων, για πόσο θα ισχύει αυτή η ρύθμιση ή γενικά τι μέλλει γενέσθαι. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε τη δικαστηριακή πρακτική των αναβολών που ακολουθόταν, με αφορμή και εν ενόματι τη ευνοϊκότερης μεταρρύθμισης αυτού του Νόμου, ιδιαιτέρως γνωστή για την ελαστικότητα των 100 δόσεων, η οποία όντως συνέβη προεκλογικά, αλλά δυστυχώς αποσύρθηκε. Συνεπώς, το μόνο που απομένει είναι να συνεχίσουμε να δρούμε βάσει της ισχύουσας κατάστασης και να ελπίζουμε για μια καλύτερη έκβαση των πραγμάτων.
