Αρθρογραφία


Τελικά Τρώμε Με «Κώδικα» Και Δεν Το Γνωρίζουμε ;

Χρυσού Εριέλλα | 23/09/2017

της Εριέλλας Χρυσού
Πρόεδρος ΕΣΗΤΛΣΥΜ

Τα τελευταία χρόνια γίνεται μεγάλη συζήτηση διαδικτυακά γύρω από τον Codex Alimentarius, τους κανόνες και τους νόμους που θεσπίζονται για την εφαρμογή του στις χώρες που τον ακολουθούν, τα συμφέροντα που υπερασπίζει (τελικά) και τους τρόπους με τους οποίους το κάνει.
Άρθρα και καταγγελίες καταλήγουν viral καθώς η συνομωσιολογία γίνεται αγαπημένος τρόπος σκέψεις πολλών αναγνωστών που αρέσκονται στην εύκολη ενημέρωση ενός σύντομου άρθρου καθώς – η αλήθεια είναι – η μελέτη του ίδιου του κώδικα και των νόμων που τον ακολουθούν είναι σχεδόν αδύνατη.
Τι είναι τελικά ο Codex Alimentarius;
O Codex Alimentarius, o «κώδικας τροφίμων», είναι μία συλλογή διεθνώς αναγνωρισμένων προτύπων, πρακτικών και οδηγιών σχετικά με τα τρόφιμα, την παραγωγή τους και την ασφάλεια με στόχο την προστασία της υγείας του καταναλωτή και τη διασφάλιση δίκαιων πρακτικών στην εμπορία των τροφίμων.
Η επιτροπή του Codex Alimentarius έχει συντάξει κάποιες βασικές αρχές που περιλαμβάνουν το Διεθνή Κώδικα Πρακτικής για τις Γενικές Αρχές της Υγιεινής των Τροφίμων και τις αρχές του HACCP, που είναι μια προληπτική μέθοδος με σκοπό την εξασφάλιση της ασφάλειας και υγιεινής των τροφίμων και ποτών σε όλα τα στάδια της διαδικασίας παραγωγής και διάθεσης και η εφαρμογή του οποίου είναι υποχρεωτική στη χώρα μας βάσει της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 93/43/ΕΟΚ και της Κ.Υ.Α. 487 / ΦΕΚ 1219 Β΄/ 4.10.2000.
Υποχρεώνει όλες τις επιχειρήσεις που παρασκευάζουν, μεταποιούν, παράγουν, συσκευάζουν, αποθηκεύουν, μεταφέρουν, διανέμουν, διακινούν ή διαθέτουν τρόφιμα και ποτά να εφαρμόζουν τεκμηριωμένο (γραπτό) HACCP, ο δε έλεγχος εφαρμογής του γίνεται από τον ΕΦΕΤ, ο οποίος, σύμφωνα με το Νόμο 2741/99, σε περίπτωση διαπίστωσης παράβασης, προτείνει την επιβολή προστίμων, την αναστολή λειτουργίας και σε ορισμένες περίπτωση ακόμα και την ανάκληση της άδειας λειτουργίας της επιχείρησης.
Είναι υποχρεωτική η εφαρμογή του;
Μέχρι σχετικά πρόσφατα η υιοθέτηση όλων των διατάξεων του κώδικα δεν ήταν υποχρεωτική για όλα τα κράτη. Ωστόσο, μετά και την συνεδρίαση της επιτροπής του 2008 στην Ελβετία, όπου οι ΗΠΑ τέθηκαν επικεφαλής της Επιτροπής, η εφαρμογή του κώδικα έγινε πλέον υποχρεωτική για όλες τις χώρες - μέλη του ΠΟΕ (Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου).
Συνοψίζοντας λοιπόν, ο Codex Alimentarius δεν είναι νομοθεσία, αλλά ένα διεθνές όργανο για την ανάπτυξη προτύπων και κατευθυντηρίων γραμμών. Η εφαρμογή του HACCP όμως είναι υποχρεωτική  και ελέγχεται από τον  Ενιαίο Φορέα Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ).
Πότε και από ποιους δημιουργήθηκε;
Η επιτροπή Codex Αlimentarius (CAC) συστάθηκε το 1961 από τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO)), ενώ το 1962 εντάχθηκε σε αυτήν και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (World Health Organization (WHO)).
Πως ξεκίνησε;
Η ιστορία του όμως ξεκινά το 1893 στην Αυστροουγγαρία, όπου ο Codex Alimentarius Austriacus δημιουργήθηκε για να αντιμετωπίσει προβλήματα που είχαν προκύψει κατά την εκδίκαση υποθέσεων για θέματα διατροφής και τροφίμων και εφαρμόστηκε μέχρι το 1918, όταν διαλύθηκε η Αυστροουγγαρία.
Μετά το 2ο Π.Π. η ιδέα επανήλθε και ιθύνων νους φέρεται πως ήταν ο Fritz der Meer, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου μέχρι το 1945 της  IG Farben AG, μίας πολύ μεγάλης κοινοπραξίας χημικών και φαρμακευτικών εταιρειών.
Με μεγάλες επιτυχίες στο ενεργητικό της στον τομέα των φαρμάκων και με πολλούς από τους επιστήμονες της να έχουν κερδίσει Νόμπελ Χημείας, η IG Farben AG συνεργάστηκε με το ναζιστικό καθεστώς και μετά το τέλος του πολέμου και την ήττα της Γερμανίας, ο Fritz der Meer καταδικάστηκε το 1948 σε 7 χρόνια φυλάκισης. Αποφυλακίστηκε το 1950 λόγω καλής διαγωγής και λίγα χρόνια μετά ανέλαβε πρόεδρος της Bayer AG, μίας από τις τρεις εταιρείες (Bayer, Hoechst και Basf) που προέκυψαν από την διάσπαση της IG Farben AG. Στα χρόνια που ακολούθησαν ανέλαβε υψηλές διοικητικές θέσεις σε μεγάλες εταιρείες.
Τι κακό κάνει τελικά?
Σύμφωνα με τα ατελείωτα δημοσιεύματα και άρθρα που μπορεί να βρει κανείς, ο Codex Alimentarius επιγραμματικά απαγορεύει τις θρεπτικές και χρήσιμες ουσίες, επιτρέπει τα χημικά, τα εντομοκτόνα, τα φάρμακα, επιβάλλει την ακτινοβόληση σε πολλά είδη τροφίμων, απελευθερώνει την κατανάλωση γενετικά τροποποιημένων προϊόντων, κατοχυρώνει τη χρήση σπόρων απαγορεύοντας τη φύτευσή τους … και όλα αυτά για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα των μεγάλων φαρμακοβιομηχανιών και βιομηχανιών τροφίμων.
Εκρίζωση αμπέλων
Πολλά sites αναπαρήγαγαν πριν χρόνια την είδηση για τους αγρότες στην Ηλεία στους οποίους είχε δοθεί εντολή να εκριζώσουν τα αμπέλια τους, εάν αυτά είχαν φυτευτεί μετά το 1998 και εφόσον δεν τηρούσαν τις απαραίτητες προδιαγραφές. Στην αντίθετη περίπτωση θα επιβαλλόντουσαν πρόστιμα της τάξεως των 1.200 ευρώ/στρέμμα.
Το άρθρο, το οποίο αναπαράχθηκε αμέτρητες φορές, έκανε αναφορά στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «Πατρίς» και στις σχετικές καταγγελίες, πρωτοσέλιδο το οποίο όμως δεν είναι δυνατό να εντοπιστεί διαδικτυακά ενώ η συγκεκριμένη καταγγελία έχει χαρακτηριστεί ως hoax (ψευδή είδηση).
Η πατάτα της Νάξου
Μεγάλες αντιδράσεις είχε προκαλέσει πριν χρόνια η ετικέτα που αναφερόταν στην απαγόρευση φύτευσης της πατάτας Νάξου. Το θέμα είχε πάρει μεγάλη έκταση με άρθρα που αναφέρονταν σε δικαιώματα παραχωρημένα σε ξένες εταιρείες, διαμαρτυρίες, προτροπές για σαμποτάζ του προϊόντος, αναφορές στον Codex Alimentarius … η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Νάξου χαρακτήρισε κακόβουλα και βλακώδη τα άρθρα αυτά τα οποία θεωρούσε πως είχαν σκοπό τη δυσφήμιση του προϊόντος.
Γεγονός βέβαια ήταν πως η ετικέτα όντως έγραφε πως απαγορεύεται η φύτευση, καθώς όμως απαγορεύεται η καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένων σπόρων στην Ελλάδα, προφανώς η απαγόρευση δεν αφορούσε αυτό. Η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Νάξου βέβαια δεν εξήγησε τι αφορούσε.
Απαγόρευση «μεταλλαγμένων»!
Όσον αφορά τις καλλιέργειες γενετικά τροποποιημένων προϊόντων στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, έχουν απαγορευτεί με βάσει το άρθρο 23 της Οδηγίας 2001/18/ΕΕ που δίνει τη δυνατότητα μεμονωμένα στα κράτη-μέλη να αξιολογήσουν πληροφορίες, κινδύνους, επιστημονικά στοιχεία ώστε να τις περιορίσουν ή απαγορεύσουν προσωρινά.
Το 2015 με τη νέα νομοθεσία 2015/412 έγιναν δεκτά και τα περιβαλλοντικά επιχειρήματα, λόγοι χρήσεων γης, γεωργικής παραγωγής ή και κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων για την απαγόρευσή τους, αν και εγκρίθηκε από την Ε.Ε. μία περιορισμένη λίστα προϊόντων που, αν θέλουν, τα κράτη-μέλη μπορούν να επιτρέψουν στην επικράτειά τους.
Διαμαρτυρίες!
16 Έλληνες πολίτες έστειλαν εξώδικη διαμαρτυρία το 2011 στον τότε πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου σχετικά με τον Codex Alimentarius, τονίζοντας πως η ψήφιση του θα οδηγήσει σε αγωγές αποζημίωσης για τις βλάβες που θα προκληθούν και μηνύσεις για γενοκτονία και εσχάτη προδοσία. Φυσικά το εξώδικο είναι εξώδικο και μπορεί κανείς να απαιτεί με αυτό ότι θέλει!
Ο πρώην πρόεδρος του ΕΦΕΤ, Νίκος Κατσαρός, σε συνέντευξή του στα «Επίκαιρα» είχε πει πως ο Codex Alimentarius δεν συνεισφέρει στην ενίσχυση της ασφάλειας των τροφίμων, αλλά στόχος του είναι η προώθηση των συμφερόντων των πολυεθνικών εταιρειών.
Οργανωμένο έγκλημα
Η νοθεία τροφίμων και ποτών είναι μία από τις πλέον επικερδείς επιχειρήσεις παγκοσμίως για το οργανωμένο έγκλημα όπως έχει επισημάνει η Interpol, αναφέροντας πως η νοθεία αφορά ακόμα και προστατευόμενα προϊόντα προέλευσης.
Τα κέρδη από τη νοθεία τροφίμων και ποτών υπολογίζεται πως είναι τριπλάσια από τα κέρδη διακίνησης κοκαΐνης.
Η National Food Crime Unit της Αγγλίας κατέληξε στα ίδια συμπεράσματα, αναφέροντας το ανυπολόγιστο κόστος τόσο για τη δημόσια υγεία όσο και για τα βρετανικά ταμεία. Διατροφικά σκάνδαλα μεγάλης κλίμακας ξεσπάνε περιοδικά για να μας θυμίσουν πως ο έλεγχος της βιομηχανίας τροφίμων είναι απαραίτητος για τη δημόσια υγεία, κάτι που θα έπρεπε να θεωρείται ως δεδομένο, παρόλα αυτά όμως μόνο με αυστηρό έλεγχο και αυστηρή εφαρμογή νόμων μπορεί να προστατευθεί.
Τι τρώμε;
Με κορωνίδα το πιο πρόσφατο σκάνδαλο με την απόσυρση μολυσμένων με φυτοφάρμακα αυγών αλλά και προϊόντων στην παραγωγή των οποίων είχαν χρησιμοποιηθεί, έχουν προηγηθεί εντόσθια κοτόπουλου σε φορμόλη, ελιές με θειικό χαλκό, μολυσμένη με διοξίνη μοτσαρέλα, νοθευμένο ελαιόλαδο, κρέας με ηπατίτιδα Ε, «ψεύτικα» αυγά από την Κίνα, αναψυκτικό με βενζόλιο και αυτά είναι μόνο μερικά.
Τεράστια σκάνδαλα, είτε λόγω νοθείας ή λάθους ή αμέλειας, είτε ακόμα λόγω έλλειψης γνώσεων, έχουν σημαδεύσει κατηγορίες ολόκληρες τροφίμων και έχουν εγγραφεί στο υποσυνείδητό μας υπενθυμίζοντας μας πως, τελικά, όσοι και αν είναι οι έλεγχοι, τελικά κάτι – ή και πολλά – θα ξεφύγουν.
Χωρίς τέλος!
Το 1996 οι τρελές αγελάδες και η σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια συνδέθηκαν με τη μετάδοση της νόσου Κρόιτσφελντ-Γιάκομπς στους ανθρώπους, σηματοδοτώντας την αρχή της εποχής των μεγάλων διατροφικών σκανδάλων.
Το 1999 σειρά είχαν τα αυγά με διοξίνες, με αποτέλεσμα να αποσυρθούν από την αγορά αυτά, κοτόπουλα και ζωοτροφές.
Το 2008 αποσύρθηκαν μεγάλες ποσότητες ηλιέλαιου με ορυκτέλαιο με χώρα προέλευσης την Ουκρανία, αλλά και ιρλανδικά προϊόντα από χοιρινό με διοξίνες που έφταναν έως και 200 φορές πάνω από το επιτρεπόμενο όριο.
Το 2010 4.700 κτηνοτροφικές μονάδες έκλεισαν στη Γερμανία μετά από τον εντοπισμό διοξίνης στις ζωοτροφές που οφειλόταν σε χρήση βιοντίζελ.
Το 2011 αποσύρθηκαν πολλοί τόνοι γάλακτος από την Κίνα που περιείχαν μελαμίνη.
Το 2013 εντοπίστηκε αλογίσιο κρέας σε μπιφτέκια, κεφτεδάκια και κατεψυγμένα λαζάνια.
Αυτά τα σκάνδαλα αφορούσαν μεγάλο αριθμό χωρών στις οποίες είχε γίνει εισαγωγή των προϊόντων αυτών και οι επιπτώσεις στη δημόσια υγεία δεν μπορούν να υπολογιστούν καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις τα αποτελέσματα φαίνονται μετά από χρόνια καθώς οι ουσίες αυτές δρουν συσσωρευτικά και έχουν μακροχρόνιες επιπτώσεις.
Τελικά;
Ο Codex Alimentarius και τα μέσα εφαρμογής των κανόνων του έχουν δαιμονοποιηθεί με αμέτρητα άρθρα και δημοσιεύσεις και του έχουν προσαφθεί κατηγορίες που κάποιες ήταν σαφώς ψευδείς και για κάποιες δεν μπορούμε να ξέρουμε. Η ενημέρωση γύρω από τους κανόνες του και την εφαρμογή τους δεν μπορεί να γίνει μέσω μερικών άρθρων αλλά μόνο μέσω μελέτης του ίδιου του κώδικα και των νόμων και οδηγιών που θεσπίζονται για την εφαρμογή του.
Όταν έχουν προηγηθεί τόσα διατροφικά σκάνδαλα – και πόσα ακόμα δεν έχουν ανακαλυφθεί ή αποκαλυφθεί – είναι σαφές πως χρειάζεται ένας φορέας που να θέτει κανόνες, πρέπει να υπάρχουν νόμοι μέσω των οποίων να εφαρμόζονται οι κανόνες αυτοί, τοπικοί φορείς που να λειτουργούν ως όργανα ελέγχου διεξάγοντας έρευνες και εξετάσεις, επιβάλλοντας ποινές …
Και είναι γεγονός βέβαια πως πίσω από κάθε μεγάλη κίνηση για την προστασία οποιουδήποτε δικαιώματος, δεν γίνεται να μην υπάρχουν συμφέροντα πάνω στα οποία χτίζονται οι προσπάθειες αυτές γιατί μόνο με την υπεράσπιση οικονομικών συμφερόντων τελικά δημιουργείται το υπόβαθρο για την προστασία δικαιωμάτων που θα έπρεπε να μην έχουν τιμή.
Καταλήγουμε τελικά να πιστεύουμε πως η έκφραση που λέει: «καλύτερος ο διάολος που ξέρεις από αυτόν που δεν ξέρεις» είναι σωστή!
Προφητείες!
Κλείνοντας δεν μπορούμε παρά να θυμηθούμε τον Κοσμά τον Αιτωλό και τις προφητείες του: «Θα ‘ρθει καιρός που θα ‘χετε απ’ όλα τα αγαθά, αλλά δεν θα κοτάτε (τολμάτε) να τα φάτε», «Τα πιάτα σας θα είναι γεμάτα, αλλά τα φαγητά δεν θα τρώγονται»!


Σχόλια

comments powered by Disqus

Διαβάστε επίσης από αυτόν το Συντάκτη: